Gisteren voer ik met zes jonge start-ups door de grachten van Amsterdam. Wij wonen in Nederland, en dat is een beste bestemming. Hoe bont je het hier ook maakt, strikt genomen hoef je nooit in een rioolpijp te wonen. Sterker; wie kiest voor de uitdaging van een volkomen verknoeid leven moet daarvoor zijn stinkende best doen. Vroeg of laat word je van straat geraapt, afgekickt, naar een inrichting gebracht en ten slotte met een uitkerinkje in een zelfstandige woonunit gestopt. Naar alle waarschijnlijkheid sterf je toch nog in een zacht bed, in het ergste geval na jaren van hardnekkige zelfverwaarlozing in een hospice. Naast je een alleraardigste vrijwilligster op een krukje. Mondiaal gezien kan het beroerder. Maar ik zeg je, beste lezer, de tol die wij betalen is fors.
Niets is slechter voor ambitie dan gerieflijkheid. Onze verzorgingsstaat, hoewel in theorie enigszins versoberd, is voor velen niet goed. Een easy life maakt niet alleen lui, maar zelfs wat angstig. Veranderingen worden gezien als bedreigingen, life events als een aanleiding voor een langdurige ziekmelding en tegenslagen als ‘het einde van de wereld’. Dit veroorzaakte ten langen leste onze zesjesmentaliteit. Natuurlijk, er zijn uitzonderingen. Start-uppers, jij en ik horen daarbij, anders zou ik deze blog niet schrijven en zou jij hem niet lezen. Onze zonen en dochters maken zeer zeker geen deel uit van het legioen ambitieloze angsthazen. En enkele van jouw collega-bestuurders zijn werkelijk ijzervreters. Ondanks deze paradijsvogels bepalen de zesjes het straatbeeld en de werkvloer, geef het maar toe. Ik weet niet hoe jij erover denkt, maar ikzelf verwacht op korte en middellange termijn geen verbetering. De lofzang op hun vermeende genialiteit vertroebelde het zelfbeeld van de huidige en aankomende jongeren, dus daar moeten we het niet van hebben. Onze eigen kinderen uitgezonderd. Dat spreekt voor zich.
De mentaliteit van ‘wel rechten, geen verplichtingen’ is de keerzijde van de verzorgingsstaat die nog in volle glorie aanwezig is. “Dat is nu eenmaal het systeem waarin wij leven”, hoor ik je zeggen. En daar heb je gelijk in. Echter, van lieverlee veroorzaakte het systeem deze cultuur van zesjes. Niets is blijvend. Wachtend op een maatschappelijke verandering moeten we de tijd uitzitten. Tot dat moment van grote genade helpt het als we leren loslaten. Wees niet ongerust, ik pleit niet voor prijsgeven van het gerieflijke bestaan. Ontberingen zijn wellicht gunstig voor de soort, maar onvoordelig voor het individu in de rioolpijp. Wel kom ik op voor opheffen van de zogenaamde veilige kaders. Zogenaamd, inderdaad, want veiligheid is fictie. Jouw baan sinds jaren, je vertrouwde hoekhuis en jouw fortuintje op de bank; het zijn geen vaste bakens. Dat dénk je alleen maar. Niet het maken van een verkeerde keuze of onoplettendheid leidt tot doorgaans tot verlies. Welnee, het is de onvoorspelbaarheid van het leven zelf. Kaders zijn abstract, perken bestaan niet. Daarom breek ik een lans voor een gedurfd bestaan. Investeer in een start-up. Koop aandelen. Stap uit of juist in die baan. Leg je vast of maak je los, afhankelijk van jouw huidige staat. Kortom; neem alstublieft het risico waar je tegenaan hikt. Spannend? Natuurlijk, maar moed is beheerste angst. En zeg nu zelf, wat kan je overkomen? Wij wonen in Nederland. Het land waarin wij niet kunnen verliezen, en negens en tienen nog steeds haalbaar zijn.
Leve de investeerders, leve jonge, ambitieuze, tomeloze ondernemers, leve de start-ups.